Κραυγή

Μια από τις καλύτερες παραστάσεις της φετινής –και όχι μόνο- χρονιάς είχαμε την ευτυχία να απολαύσουμε στο θέατρο Blackbox. Μετά από δύο επιτυχημένες σεζόν στο Faust η Κραυγή του συγκλονιστικού συγγραφέα Τένεσι Ουίλιαμς ήρθε και στη Θεσσαλονίκη, δυστυχώς μόνο για 4 παραστάσεις. Σε ένα παγωμένο, σκοτεινό, δίχως παράθυρα θέατρο μιας επαρχιακής πόλης δυο αδέλφια, ο Φελίς και η Κλαιρ, ηθοποιοί –ο Φελίς είναι και θεατρικός συγγραφέας-, ενώ προετοιμάζονται στα παγωμένα τους καμαρίνια για την επικείμενη παράστασή τους ανακαλύπτουν με φρίκη πως όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί του θιάσου ξαφνικά τους εγκατέλειψαν ολομόναχους αφήνοντας ένα σημείωμα, στο οποίο τους αποκαλούν τρελούς. Τα αδέλφια τότε αποφασίζουν ότι δεν πρέπει να τα παρατήσουν αλλά θα εκπληρώσουν την αποστολή τους και θα παίξουν για το κοινό τους που σιγά σιγά προσέρχεται στο θέατρο. Επιλέγουν, για προφανείς και πρακτικούς λόγους, ένα διαφορετικό έργο από αυτό που ήταν προγραμματισμένο, ένα έργο για δύο μόνο ηθοποιούς, το πιο αγαπημένο τους έργο όπως ο ίδιος ο Φελίς αποκαλύπτει στο κοινό, ένα έργο ατελές και βαθιά προσωπικό, το Έργο των δύο χαρακτήρων. Στο έργο αυτό ο Φελίς και η Κλαιρ ερμηνεύουν δυο αδέλφια, τον Φελίς και την Κλαιρ, που ζουν απομονωμένα στο πατρικό τους σπίτι ύστερα από ένα φρικτό έγκλημα που διαπράχθηκε μέσα σε αυτό. Ο πατέρας σκότωσε τη μητέρα και ύστερα αυτοκτόνησε. Ξεχνώντας πίσω τα παιδιά. Και τα δυο αδέλφια συνεχίζουν υποχρεωτικά να ζουν, να ζουν μαζί, να ζουν εκεί στο πατρικό σπίτι προσπαθώντας να σηκώσουν το βάρος του παρελθόντος, επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν –ή να μην αντιμετωπίσουν- τα τραύματά τους. Και η παράσταση ξεκινά… Αυτός είναι ο ρεαλιστικός άξονας της Κραυγής όπου πάνω του χτίζεται αριστουργηματικά ένα έργο για την ανθρώπινη απόγνωση, ένα έργο δύσκολο που ακροβατεί ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, το αληθινό και το ψεύτικο, το γεγονός και την ψευδαίσθηση, την επιθυμία και τη δυνατότητα, τη σκέψη και την πράξη, την ευτυχία και φρίκη, τη ζωή και το θάνατο. Από τη στιγμή που το Έργο των δυο χαρακτήρων ξεκινά και ο Φελίς και η Κλαιρ αρχίζουν να ερμηνεύουν τον Φελίς και την Κλαιρ όλα πλέον είναι ρευστά. Παύουν να υπάρχουν όρια και τα πάντα είναι δυνατά. Τίποτα δε μπορεί να θεωρείται δεδομένο. Η μαγική πένα του Ουίλιαμς οδηγεί το μυαλό στα πιο απίθανα μονοπάτια. Βρίσκονται όντως ο Φελίς και η Κλαιρ σε κάποια επαρχία σε ένα θέατρο επάνω σε μια σκηνή και παίζουν το Έργο των δυο χαρακτήρων; Ή μήπως τα δυο αδέλφια ποτέ δεν έφυγαν από το πατρικό τους σπίτι; Μήπως βρίσκονται ακόμα εκεί και προσπαθούν μέσω της λυτρωτικής δύναμης του θεάτρου και του θεατρικού παιχνιδιού να αντιμετωπίσουν τους δαίμονές τους και, ίσως, να ξαναβρούν κάτι από τη χαμένη τους παιδική ηλικία και την από καιρό διαλυμένη ζωή; Τι είναι τελικά αυτός ο χώρος όπου όλα αυτά συμβαίνουν; Το θέατρο και το πατρικό σπίτι γίνονται ένα. Ταυτίζονται. Από το θέατρο δε μπορεί κανείς να δει έξω αφού δεν υπάρχουν παράθυρα. Κανείς δε μπορεί καν να φύγει αφού όλες οι πόρτες είναι κλειδωμένες. Και μάλλον κανείς δε θα έρθει ποτέ να ανοίξει και να ξεκλειδώσει. Είναι ένας τάφος. Ένας παγωμένος, ανήλιαγος, σκοτεινός τάφος. Και το σπίτι, όμως, είναι τάφος. Μέσα σ’ αυτό υπήρξε θάνατος. Ακόμα υπάρχει. Τα δυο αδέλφια είναι θαμμένα μέσα στο σπίτι. Για τους απ’ έξω δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη ότι κάποιος μπορεί να κατοικεί εκεί μέσα. Κανείς ποτέ δεν έρχεται και κανείς δε θα μπει μέσα στο σπίτι. Μοναξιά. Εγκαταλελειμμένα τα δυο αδέλφια στο θέατρο, απομονωμένα στο σπίτι.  Κανείς δε θα εισβάλει στο εσωτερικό αυτού του οικήματος που στεγάζει την σχέση των δυο αδελφών. Κανείς δε θα μπει ποτέ ανάμεσα στα δυο αδέλφια. Ο Φελίς και η Κλαιρ είναι για πάντα μόνοι δεμένοι ο ένας με τον άλλον, βιώνοντας μια σχέση πλήρους εξάρτησης και αλληλεξάρτησης. Κανείς από τους δύο δε μπορεί να ζήσει μόνος. Κανείς δε μπορεί να φύγει μακριά από τον άλλον. Είναι οι δυο όψεις της μίας υπέρτατης δικής τους προσωπικής αλήθειας. Μέσα σε αυτή την άρρωστη σχέση αγάπης, λατρείας, φόβου απώλειας κι εγκατάλειψης, τα δυο αδέλφια μπορούν και αναπνέουν, μπορούν και συνεχίζουν να ζουν. Θυμούνται το παρελθόν διαρκώς, είναι πάντα μαζί τους, μπροστά τους, μέσα τους. Ο ένας στον άλλον βλέπουν ολάκερη τη ζωή τους, την παιδική τους ηλικία, βλέπουν όλα τα τρομερά και τρομακτικά βιώματά τους, τη φρίκη και την απόγνωση, το σκοτάδι και το φόβο. Ο Φελίς και η Κλαιρ αναγνωρίζουν ο ένας στον άλλο το θάνατο, αλλά και τη ζωή. Η Κραυγή είναι η ανθρώπινη κραυγή, η κραυγή της ψυχής που βασανίζεται, του παιδιού που μέσα σε μια στιγμή χάθηκε, της ευτυχίας που μετατράπηκε σε απελπισία, του ήλιου που έγινε σκοτάδι και κρύο, του ανθρώπου που προκειμένου να ζήσει αρπάζεται απ’ όπου κι απ’ όποιον μπορεί. Ο Φελίς αρπάζεται απ’ την Κλαιρ και αυτή αγκιστρώνεται επάνω του. Κι έτσι συνεχίζουν. Αγκαλιασμένοι. Ως αδέλφια, ως αντρόγυνο, ως σύντροφοι, ως φίλοι. Χάνονται μέσα στο παιχνίδι, μέσα στο έργο. Χάνονται. Μαζί. Και συνεχίζουν… Μέχρι το τέλος.

Πολύ ενδιαφέροντα τα σκηνικά με την πόρτα, τα ηλιοτρόπια και το παράθυρο να κινούνται επάνω σε ροδάκια, αλλά και τις κουρτίνες-αυλαίες που μετέτρεπαν το κοινό της παράστασης Η Κραυγή κάποιες στιγμές σε κοινό της παράστασης του Έργου των δυο χαρακτήρων-χωρίς βέβαια να παύει ποτέ να είναι κοινό της Κραυγής. Η παράσταση ήταν απλά αριστούργημα. Εξαιρετική η σκηνοθεσία της ευρηματικής Έλλης Παπακωνσταντίνου. Επέλεξε ένα ιδιαίτερα δύσκολο κι απαιτητικό έργο και μας χάρισε μια μαγική παράσταση. Εξαιρετικές και οι ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστών. Καταπληκτικός ο Αλέκος Συσσοβίτης. Συγκλονιστική η Μάνια Παπαδημητρίου.

Δελίνα Βασιλειάδη